Nên dùng 1 đèn pha công suất lớn hay nhiều đèn nhỏ

Sử dụng đèn pha led thay cho đèn cao áp truyền thống được xem là giải pháp chiếu sáng tiết kiệm điện và tiết kiệm cho phí vận hành dài hạn. Đặc biệt là đối với những dự án công trình rộng lớn và cần số lượng đèn chiếu sáng nhiều. Tiêu biểu như sân thể thao, quảng trường, đường phố đô thị, kho bãi, cầu cảng,… Tuy nhiên, khi thiết kế chiếu sáng với đèn pha led, nhiều người đã đặt ra câu hỏi rằng: “Nên dùng 1 đèn pha công suất lớn hay nhiều đèn nhỏ để chiếu sáng?”

Đây là quyết định mang tính chiến lược vì ảnh hưởng đến chi phí đầu tư, hiệu quả chiếu sáng, độ đồng đều ánh sáng, bảo trì và vận hành. Trong bài viết này, hãy cùng Đèn Hoàng Gia phân tích ưu nhược điểm của từng cách tiếp cận, các tiêu chí để lựa chọn, và đưa ra lời khuyên áp dụng tùy theo tình huống cụ thể nhé!

Các tiêu chí quan trọng khi lựa chọn 1 hệ thống chiếu sáng

Trước khi so sánh giữa hai phương án lựa chọn 1 đèn pha công suất lớn hay nhiều đèn nhỏ, đầu tiên chúng ta cần nắm rõ các tiêu chí mà một hệ thống chiếu sáng cần đáp ứng:

• Độ sáng và quang thông: Cần biết tổng lượng ánh sáng cần dùng.
  • Nếu dùng 1 đèn pha lớn, cần đèn có quang thông đủ lớn.
  • Nếu dùng nhiều đèn nhỏ, tổng quang thông của các đèn phải đáp ứng được yêu cầu.
• Độ đồng đều chiếu sáng: Độ đồng đều chiếu sáng là rất quan trọng. Cần tránh chỗ quá sáng, chỗ quá tối.
  • Khi sử dụng nhiều đèn nhỏ, bạn có thể điều chỉnh vị trí, góc chiếu của các đèn để cải thiện độ đồng đều.
  • Ngược lại, 1 đèn công suất lớn có thể tạo vùng sáng tập trung, góc chiếu rộng, nhưng kiểm soát độ đồng đều khó hơn nếu không thiết kế kỹ.
• Chi phí đầu tư ban đầu: Chi phí mua đèn, giá đỡ, thiết bị phụ trợ như dây dẫn, chống sét, tủ điện đều phải tính toán. Một đèn công suất lớn có thể tiết kiệm chi phí đầu tư nhiều hơn khi so với nhiều đèn nhỏ.
• Chi phí vận hành & điện năng tiêu thụ: Nhiều đèn nhỏ có thể tạo thêm tổn thất đường dây nếu khoảng cách dây dẫn dài, nhưng nếu bố trí thông minh thì có thể tối ưu.
• Bảo trì, sửa chữa, thay thế: 
  • Một đèn công suất lớn nếu hỏng sẽ ảnh hưởng toàn bộ vùng chiếu
  • Nếu dùng nhiều đèn nhỏ, 1 đèn hỏng chỉ làm mất một phần vùng chiếu. Giúp dễ dàng thay thế từng đèn nhỏ thay vì toàn bộ hệ thống. Tuy nhiên, nhiều đèn nhỏ đồng nghĩa nhiều điểm cần bảo trì hơn.
• Độ che phủ, góc chiếu & khoảng cách: Góc chiếu của đèn sẽ quyết định vùng chiếu sáng.
  • Một đèn công suất lớn có thể điều chỉnh để chiếu sáng cho 1 vùng rộng
  • Với nhiều đèn nhỏ bạn có thể chọn góc chiếu phù hợp cho từng vị trí, kết hợp để che phủ vùng tối tốt hơn. Khoảng cách treo đèn cũng quan trọng để ánh sáng lan đều.
• Quá trình lắp đặt & kết cấu cơ khí:
  • Một đèn lớn cần cột trụ vững chắc, khung đỡ chịu lực, cơ cấu điều chỉnh hướng.
  • Nhiều đèn nhỏ có thể phân tán áp lực, dễ gắn vào các cấu kiện nhỏ hơn, nhưng lại cần nhiều điểm lắp đặt, đi dây phức tạp hơn.
• Yếu tố thẩm mỹ và kiến trúc:
  • Một đèn lớn có thể trông cồng kềnh trong cảnh quan nhỏ, phá vỡ mỹ quan nếu không thiết kế phù hợp.
  • Nhiều đèn nhỏ có thể gắn ẩn, phối hợp với kiến trúc để giảm sự hiện diện trực quan nhưng vẫn đảm bảo chiếu sáng.

Bảng so sánh ưu nhược điểm của 2 phương án lắp 1 đèn công suất lớn hoặc nhiều đèn nhỏ

Tiêu chí	1 đèn pha công suất lớn	Nhiều đèn nhỏ
Ưu điểm	Đơn giản trong lắp đặt, chỉ cần một vị trí cố định Ít điểm hỏng Dễ điều khiển (chỉ một bộ điều khiển) Chi phí phụ kiện (dây dẫn, hộp điện) có thể ít hơn nếu bố trí hợp lý Có thể dùng chóa/reflector lớn để chiếu xa	Dễ điều chỉnh vị trí để tăng độ đồng đều Khi một đèn hỏng, hệ thống vẫn hoạt động Khả năng tùy biến cao (góc chiếu, hướng chiếu) Ít điểm mất sáng (vùng tối) nếu bố trí tốt Trong nhiều trường hợp, đèn nhỏ có giá rẻ hơn mỗi đơn vị công suất
Nhược điểm	Khó đảm bảo độ đồng đều Nếu hỏng đèn thì mất toàn vùng chiếu Yêu cầu kết cấu chịu lực lớn Một số tổn thất ánh sáng ở vùng ngoại vi (góc che phủ) Trong những vị trí trần cao, việc thay thế sửa chữa khó	Nhiều điểm cần bảo trì, nhiều dây dẫn Cần tính toán bố trí kỹ để tránh chồng vùng chiếu Nếu dây dẫn dài, tổn hao điện lớn Việc điều khiển đồng bộ (on/off, dimming) cần hệ thống điều khiển phức tạp hơn

Ví dụ thực tế giữa chọn 1 đèn công suất lớn hoặc nhiều đèn nhỏ

#1. Ứng dụng chiếu sáng sân bóng mini

– Bối cảnh và yêu cầu chiếu sáng:

• Diện tích sân bóng mini: khoảng 20m × 40m = 800 m²
• Mức sáng tiêu chuẩn (theo tiêu chuẩn chiếu sáng thể thao TCVN 7114):
  • Tập luyện, giải trí: 150–200 lux
  • Thi đấu phong trào: 300 lux
• Như vậy, tổng lượng ánh sáng cần thiết cho sân bóng mini khoảng: 800 m² × 200 lux = 160.000 lumen. Hoặc 240.000 lumen nếu tính theo 300 lux.

– Phương án 1: Dùng 1 đèn pha công suất lớn cho san bóng mini

Sử dụng đèn pha led 1000W hiệu suất 140 lm/W, khoảng 140.000 lumen lắp đặt tại độ cao 12–15 m, góc chiếu 60–90°.

Ưu điểm:

• Lắp đặt nhanh, chỉ cần một cột trung tâm hoặc tháp chiếu sáng.
• Quản lý đơn giản: một dây dẫn, một bộ điều khiển.
• Phù hợp nếu sân nhỏ hoặc cần chiếu sáng tạm thời (dễ tháo lắp).

Hạn chế:

• Ánh sáng tập trung, không đều ở hai góc sân. Giữa sân sáng mạnh, nhưng hai đầu sân bị mờ hoặc có bóng tối.
• Độ chói cao nếu nhìn trực diện từ sân.
• Nếu đèn hỏng, toàn bộ sân mất sáng.
• Chi phí cho cột, móng và chống rung khá lớn.

– Phương án 2: Dùng nhiều đèn pha công suất nhỏ cho sân bóng mini

• Chọn 6 đèn pha LED 200W, hiệu suất 130 lm/W, mỗi đèn ~26.000 lumen.
• Tổng = 156.000 lumen tương đương yêu cầu 200 lux cho sân.

Ưu điểm:

• Phân bố quanh 4 góc sân và hai bên hông giúp tạo ra nguồn ánh sáng đồng đều, tránh bóng tối.
• Nếu 1–2 đèn hỏng, sân vẫn sáng còn nguồn ánh sáng duy trì
• Có thể điều chỉnh góc chiếu riêng từng đèn để kiểm soát độ chói tốt hơn.
• Thích hợp cho sân bóng cố định, vận hành thường xuyên.

Hạn chế:

• Cần nhiều cột đèn (4–6 cột), tăng chi phí thi công.
• Hệ thống dây dẫn, tủ điện phức tạp hơn.
• Phải tính toán kỹ góc chiếu để không chồng sáng quá mức (lãng phí điện).

Tạm kết: Với sân bóng hoặc sân thể thao, phương án sử dụng nhiều đèn pha công suất nhỏ luôn được ưu tiên. Vì độ đồng đều ánh sáng tốt hơn, dễ bảo trì và đảm bảo tiêu chuẩn chiếu sáng thể thao.

#2. Ứng dụng chiếu sáng biển quảng cáo, biển hiệu

– Bối cảnh và yêu cầu chiếu sáng:

• Kích thước bảng quảng cáo: 4m × 8m = 32 m²
• Yêu cầu độ sáng bề mặt: 300–500 lux
• Tổng lượng ánh sáng cần: 32 m² × 400 lux = 12.800 lumen.
• Tuy nhiên, do chiếu từ xa (khoảng 5–10 m), cần tính thêm tổn hao ánh sáng (hệ số sử dụng ~0.5). Tổng quang thông thực tế cần đạt khoảng 25.000 lumen.

– Phương án 1: Dùng 1 đèn pha công suất lớn chiếu sáng biển quảng cáo

• Đèn pha LED 250W, hiệu suất 120 lm/W, quang thông 30.000 lumen
• Đặt phía trên bảng, góc chiếu 60°–90° chiếu đều xuống toàn biển quảng cáo

Ưu điểm:

• Thi công đơn giản, chỉ 1 vị trí gắn đèn.
• Ánh sáng mạnh, có thể chiếu xa 8–10m.
• Ít ảnh hưởng đến mỹ quan bảng quảng cáo.

Hạn chế:

• Nếu góc chiếu không phù hợp sẽ tạo ra vùng trên sáng, vùng dưới tối.
• Nếu bảng lớn hơn 8m, ánh sáng không đủ đều.
• Nếu đèn hỏng biển bảng sẽ bị tối hoàn toàn, mất hiệu quả quảng cáo.

– Phương án 2: Dùng nhiều đèn nhỏ chiếu sáng biển quảng cáo

• Dùng 3 đèn pha LED 100W, mỗi đèn 12.000 lumen, tổng 36.000 lumen.
• Bố trí cách nhau đều theo chiều ngang, chiếu chéo xuống bảng.

Ưu điểm:

• Chiếu đều toàn bề mặt bảng, tránh bóng góc.
• Nếu 1 đèn hỏng, ánh sáng vẫn duy trì 70%.
• Có thể điều chỉnh góc chiếu từng vùng cho cân bằng.

Hạn chế:

• Cần lắp giá đỡ riêng cho từng đèn.
• Nếu bảng ở vị trí cao, việc bảo trì phức tạp.
• Tổng chi phí cao hơn 1 đèn pha công suất lớn khoảng 10–15%.

Tạm kết: Nếu bảng quảng cáo có chiều rộng nhỏ (≤ 8m) thì chọn lắp 1 đèn công suất lớn là đủ. Nếu bảng rộng hơn 8m hoặc có chiều cao lớn nên dùng nhiều đèn công suất nhỏ để chiếu đều trên bề mặt.

#3. Ứng dụng chiếu sáng sân vườn, cảnh quan

– Bối cảnh & yêu cầu chiếu sáng:

• Diện tích chiếu sáng tổng thể: 200–400 m²
• Mục tiêu: ánh sáng dịu, không chói, tạo điểm nhấn thẩm mỹ.
• Độ sáng yêu cầu trung bình: 50–100 lux.
• Tổng quang thông cần dùng: 300 m² × 70 lux = 21.000 lumen

– Phương án 1: Dùng 1 đèn pha công suất lớn chiếu sáng sân vườn

• Đèn 200W ~ 24.000 lumen, đủ cho toàn khu vườn.
• Đặt trên cao (5–6 m), chiếu toàn bộ khu vực.

Ưu điểm:

• Đơn giản, tiết kiệm chi phí.
• Chiếu sáng mạnh, bao phủ toàn khu vườn.
• Dễ bật/tắt bằng công tắc trung tâm.

Hạn chế:

• Ánh sáng tập trung dễ gây chói, tạo bóng dài không tự nhiên.
• Không thể tạo không khí thư giãn (ánh sáng gắt, lạnh).
• Nếu cây cao hoặc tường chắn sáng sẽ tạo ra nhiều vùng tối.

– Phương án 2: Dùng nhiều đèn công suất nhỏ chiếu sáng sân vườn

• Dùng 8–10 đèn LED 20–30W, mỗi đèn 3.000–4.000 lumen.
• Bố trí quanh lối đi, gốc cây, hồ cá, tường rào.
• Có thể phối ánh sáng vàng ấm (3000K) và trắng trung tính (4000K).

Ưu điểm:

• Ánh sáng mềm mại, không gây chói.
• Dễ tạo hiệu ứng ánh sáng đa tầng (đèn nền + điểm nhấn).
• Nếu hỏng 1–2 đèn, không ảnh hưởng nhiều.
• Tăng tính thẩm mỹ, hiện đại.

Hạn chế:

• Chi phí đầu tư ban đầu cao hơn 1 đèn lớn (do nhiều đèn, nhiều dây).
• Cần thiết kế điện kỹ càng để tránh rối dây, mất mỹ quan.
• Phải chọn loại đèn chống nước (IP65 trở lên) nếu lắp ngoài trời.

Tạm kết: Với không gian cảnh quan như sân vườn hoặc cảnh quan ngoài trời, lựa chọn nhiều đèn pha công suất nhỏ là lựa chọn tối ưu hơn. Vừa đảm bảo chiếu sáng an toàn, vừa tạo hiệu ứng ánh sáng đẹp, tăng giá trị thẩm mỹ cho cảnh quan sân vườn.

Khi nào nên chọn đèn pha công suất lớn, khi nào nên chọn nhiều đèn nhỏ?

#1 Nên chọn 1 đèn pha công suất lớn khi:

• Diện tích chiếu sáng không quá rộng, và một vị trí đặt đèn có thể phủ được toàn bộ vùng cần chiếu.
• Cột trụ hoặc vị trí gắn đèn cần phải cao, dài để đạt đủ tầm chiếu xa.
• Yêu cầu điều khiển đơn giản bật/tắt cùng lúc. Không cần điều chỉnh nhiều vùng riêng biệt.
• Chi phí lắp đặt nhiều điểm là không khả thi. Ví dụ khu vực ở xa, khiến đi dây nhiều tốn kém.
• Việc bảo trì, thay đèn không quá khó. Có thể sử dụng xe nâng, cần cẩu, thiết bị hỗ trợ.

#2 Nên chọn nhiều đèn pha công suất nhỏ khi:

• Diện tích chiếu sáng rộng, hình dạng không đều, hoặc có nhiều khu vực nhỏ cần chiếu sáng riêng lẻ như cây cảnh, lối đi, bụi hoa, ao cá…
• Yêu cầu cao về độ đồng đều và che phủ vùng tối thì lắp nhiều đèn nhỏ sẽ dễ điều chỉnh hơn để tránh vùng tối giữa các đèn.
• Trường hợp muốn phân vùng chiếu sáng, ví dụ một phần bật khi có người, phần khác tắt thì lắp nhiều đèn công suất nhỏ sẽ dễ điều khiển theo vùng hơn.
• Kinh phí mỗi đèn công suất nhỏ thấp, dễ dàng thay thế từng đèn khi hư hỏng.
• Trong lắp đặt, việc đi dây và phân tán tải được dễ dàng hơn, không gây tập trung dòng lớn ở dây dẫn chính.

Công thức tính và cách thiết kế chiếu sáng phù hợp

Để chọn được phương án chiếu sáng tối ưu, bạn cần thực hiện tính toán cơ bản về chiếu sáng để đưa ra được quyết định nên dùng 1 đèn pha công suất lớn hay nhiều đèn nhỏ.

#1. Xác định mức độ chiếu sáng cần thiết (lux)

Trước hết, bạn cần xác định mức độ chiếu sáng lux cần thiết của ứng dụng được tính theo yêu cầu cho vùng chiếu sáng. Ví dụ sân bóng đá cần mức độ chiếu sáng ~ 200–300 lux. Còn lối đi sân vườn có thể thấp hơn ~ 50–100 lux.

Công thức tính mức độ chiếu sáng cần thiết như sau: Lux = (Tổng lumen) / (Diện tích)

#2. Xác định tổng lumen cần thiết

Từ lux yêu cầu và diện tích, bạn tính tổng lumen theo công thức sau: Tổng Lumen = lux yêu cầu × diện tích

Sau đó, chia cho hệ số sử dụng (utilization factor, hệ số mất mát) và hệ số giảm độ sáng (maintenance factor) để tính thêm dư. Ví dụ hệ số sử dụng thường là từ 0,6 – 0,8, hệ số duy trì thường là 0,8.

*** Lưu ý: Nếu dùng nhiều đèn pha công suất nhỏ và dây dẫn phải đi xa, bạn cần tính điện trở dây dẫn, dòng tải, tổn hao điện áp. Cần chọn dây dẫn đủ tiết diện, bố trí song song để giảm tổn hao. Đồng thời hiệu suất driver đèn, tổn hao nhiệt, tụ khởi động cũng cần tính. Vì thế đừng quên tính tổn hao đường dây và tổn hao hiệu suất.

#3 Lựa chọn đèn & số lượng

• Nếu bạn chọn một đèn lớn: chọn lumen ≥ lumen cần, công suất dựa trên hiệu suất (lumen/W).
• Nếu bạn chọn nhiều đèn nhỏ: chia lumen cần cho mỗi đèn, sau đó xác định số lượng đèn = lumen cần ÷ lumen mỗi đèn (có tính dư).

Ví dụ: Ứng dụng có diện tích 300 m², yêu cầu 100 lux sẽ cần 30.000 lumen.

• Nếu chọn đèn pha công suất lớn cung cấp 35.000 lumen thì dùng 1 đèn là đủ (có bố trí chóa, góc chiếu phù hợp).
• Nếu chọn đèn pha cung cấp 5.000 lumen thì cần 6 đèn.

#4. Bố trí đèn & góc chiếu

Với nhiều đèn pha led nhỏ, bạn có thể bố trí theo dạng lưới, đường viền, hoặc phân vùng chiếu theo từng khu vực.

• Góc chiếu của đèn quyết định vùng phủ sáng rộng hay hẹp.
• Chọn đèn pha led góc chiếu lớn nếu muốn phủ rộng, góc hẹp nếu muốn chiếu rọi từ xa.
• Đừng quên điều chỉnh độ cao lắp đặt đèn để vùng phủ phù hợp với khoảng cách giữa các đèn.
• Đảm bảo vùng chồng sáng nhẹ để tránh vùng tối.

Tính toán chi phí thực tế đầu tư và chi phí vận hành

#1. Chi phí đầu tư ban đầu

• Đèn & driver: Lựa chọn một đèn công suất lớn có giá cao nhưng tổng chi phí nhiều đèn nhỏ cộng lại có thể lớn hơn.
• Khung đỡ & cột, kết cấu:
  • Đèn pha công suất lớn cần trụ chịu lực cao, móng bê tông lớn;
  • Nhiều đèn công suất nhỏ có thể gắn vào trụ nhỏ hơn hoặc mái hiên, tường, cột nhẹ hơn.
• Dây dẫn & hệ thống điện:
  • Nếu sử dụng nhiều đèn đặt xa, yêu cầu đi dây dài, nhiều ống luồn, tủ điện phân nhánh. Tốn kém chi phí hơn
  • Nếu lựa chọn 1 đèn pha công suất lớn tập trung dây dẫn tới một điểm sẽ đơn giản hơn.
• Thi công & lắp đặt:
  • Nhiều đèn công suất nhỏ sẽ khéo theo nhiều điểm lắp đặt hơn. Vì thế kéo theo chi phí nhân công cao hơn, thời gian lâu hơn.
  • 1 đèn công suất lớn lắp đặt một lần, nhanh hơn nếu thiết bị hỗ trợ (cần cẩu, xe nâng).

#2. Chi phí vận hành & điện năng

• Hiệu suất: Nếu 1 đèn pha công suất lớn sẽ có hiệu suất thấp hơn nhiều so với nhiều đèn pha công suất nhỏ. Vì vậy lắp nhiều đèn công suất nhỏ có thể khiến chi phí điện năng cao hơn.
• Tổn hao dây dẫn: nhiều đèn nhỏ nếu dây dài có thể gây tổn hao lớn, đặc biệt nếu không chọn dây đúng tiết diện dây.
• Bảo trì thay đèn: Thay thế 1 đèn công suất lớn nếu hư hỏng có thể gây tốn kém phí thiết bị, kích hoạt hệ thống nâng hơn. Nhưng nếu sử dụng đèn nhỏ nhiều, tần suất kiểm tra bảo trì sẽ cao hơn.
• Tuổi thọ & hiệu suất giảm theo thời gian: Nên chọn loại đèn có bảo hành, độ bền cao, giảm sáng chậm. Việc thay từng đèn nhỏ khi hiệu suất giảm có thể dễ dàng hơn thay đèn công suất lớn.

Kết luận & gợi ý: Nên dùng 1 đèn pha công suất lớn hay nhiều đèn nhỏ

Không có giải pháp nào tốt nhất áp dụng cho mọi tình huống. Việc lựa chọn phụ thuộc vào diện tích, hình dạng vùng chiếu, yêu cầu đồng đều ánh sáng, chi phí lắp đặt và vận hành, khả năng bảo trì và tính thẩm mỹ kiến trúc.

• Một đèn pha công suất lớn thích hợp nếu khu vực cần chiếu không quá rộng, vị trí đặt đèn là trung tâm, điều khiển đơn giản, và chi phí phụ trợ thấp.
• Nhiều đèn công suất nhỏ là lựa chọn linh hoạt, dễ điều chỉnh ánh sáng. Giúp tạo độ đồng đều tốt hơn và dễ áp dụng cho các vùng không đều hoặc cần chiếu sáng phân vùng.

#1. Gợi ý lựa chọn theo từng trường hợp

• Sân thể thao, sân bóng đá: thường nên dùng nhiều đèn nhỏ hoặc hỗn hợp (vài đèn lớn + nhiều đèn nhỏ) để đảm bảo độ đồng đều.
• Bảng quảng cáo lớn, biển hiệu, bảng led: ưu tiên đèn pha lớn có chóa để chiếu từ xa. Hoặc số trí nhiều đèn nhỏ để không tạo vùng tối trên biển bảng.
• Sân vườn, khuôn viên, lối đi: nên dùng nhiều đèn nhỏ để lan tỏa ánh sáng đều.
• Dự án nhỏ, ngân sách hạn chế: nếu có thể, chọn một đèn lớn phù hợp để tiết kiệm chi phí phụ trợ; nếu không, dùng nhiều đèn nhỏ rẻ và dễ thay thế.

#2. Bài học thực tiễn cần nhớ

• Luôn tính kỹ toán chiếu sáng (lux, lumen, tổn hao) trước khi mua đèn.
• Ưu tiên đèn LED chất lượng, hiệu suất cao, bền bỉ, độ quang thông ổn định.
• Khi dùng nhiều đèn nhỏ, chú ý đến tổn hao dây dẫn và bố trí dây hợp lý.
• Trong thiết kế, để các đèn có vùng chồng nhẹ để tránh vùng tối.
• Tính đến yếu tố bảo trì — đèn dễ thay, dễ tiếp cận.
• Kết hợp cả hai nếu cần: một hoặc vài đèn lớn + nhiều đèn nhỏ để bổ trợ vùng sáng.

Để được hỗ trợ hiệu quả nhất, hãy liên hệ với Đèn Hoàng Gia theo số Hotline dưới đây để được tư vấn chọn loại đèn, công suất và cách bố trí đèn pha led cho các ứng dựng ngoài trời hiệu quả nhất.