Trong nhiều năm qua, việc lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng trên các tuyến đường cao tốc đã trở thành một vấn đề gây tranh cãi. Một số người cho rằng việc chiếu sáng toàn tuyến là cần thiết để đảm bảo an toàn cho các phương tiện lưu thông vào ban đêm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều đoạn đường cao tốc không được lắp đặt hệ thống chiếu sáng, và điều này không phải là không có lý do. Bài viết này, Đèn Hoàng Gia sẽ đi sâu vào phân tích các lý do chính khiến việc lắp đèn chiếu sáng toàn tuyến trên đường cao tốc chưa được thực hiện rộng rãi.
Hiện Trạng Hạ Tầng Đường Cao Tốc Hiện Nay
Hiện tại, hạ tầng đường cao tốc ở Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức và bất cập trong quá trình quy hoạch, xây dựng, quản lý và bảo trì. Trên nhiều tuyến cao tốc, đặc biệt là những đoạn mới được đưa vào khai thác trong thời gian gần đây, các vấn đề về trật tự an toàn giao thông đang diễn ra phức tạp, với số lượng tai nạn tăng cao. Một phần nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ việc nhiều tuyến đường cao tốc chưa được hoàn thiện đầy đủ các hạng mục cần thiết như làn dừng khẩn cấp, trạm dừng nghỉ, và hệ thống giao thông thông minh. Đặc biệt, nhiều tuyến đường chỉ mới được đầu tư phân kỳ, dẫn đến việc hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu về an toàn.
Hệ thống báo hiệu trên cao tốc, bao gồm biển báo và vạch sơn, tuy có nhưng chưa đầy đủ và đồng bộ, gây khó khăn cho người tham gia giao thông, đặc biệt là vào ban đêm hoặc trong điều kiện thời tiết xấu. Một vấn đề khác là tình trạng bảo trì đường cao tốc chưa được thực hiện đều đặn và kịp thời, khiến cho chất lượng mặt đường xuống cấp, xuất hiện ổ gà và các điểm hư hỏng khác, tăng nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông. Trong bối cảnh nguồn lực đầu tư còn hạn chế, việc nâng cấp và hoàn thiện hạ tầng đường cao tốc đang là một thách thức lớn đối với các cơ quan chức năng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị quản lý và sự hỗ trợ từ phía Nhà nước.
Một số ý kiến cho rằng nguyên nhân của các vụ tai nạn là do thiếu ánh sáng, tầm nhìn hạn chế và đề nghị lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng trên toàn tuyến. Tuy nhiên, Cục Đường bộ Việt Nam cho rằng việc đầu tư đèn chiếu sáng toàn tuyến cao tốc như trên các tuyến quốc lộ hay đường phố là lãng phí và không cần thiết. Theo Cục Đường bộ, khi tham gia giao thông trên cao tốc, người điều khiển phương tiện sẽ tuân theo các biển báo, vạch sơn. Đường cao tốc không có giao cắt đồng mức, không có phương tiện thô sơ đi vào, nên việc đầu tư đèn chiếu sáng toàn tuyến là không cần thiết.
Lý do không cần thiết lắp đèn chiếu sáng toàn tuyến tren đường cao tốc
Nhiều người cho rằng việc lắp đặt đèn đường cao tốc là cần thiết để đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, thực tế việc lắp đèn đường chủ yếu nhằm bảo vệ người đi bộ và phương tiện thô sơ, trong khi trên cao tốc không cho phép các đối tượng này tham gia giao thông. Ô tô và xe máy đã được trang bị đèn chiếu xa/chiếu gần đủ dùng, vì vậy không thực sự cần thiết phải có đèn đường. Lý giải cho lý do đường cao tốc không có đèn đường là do:
Tiết Kiệm Chi Phí Và Tối Ưu Hóa Nguồn Lực
Việc không lắp đèn đường trên cao tốc cũng liên quan đến vấn đề tài chính. Chi phí lắp đặt và duy trì hệ thống đèn trên toàn tuyến cao tốc rất lớn, trong khi lượng xe lưu thông không cao như ở các khu vực đô thị. Điều này dẫn đến sự lãng phí tài nguyên và chi phí. Ngoài ra, việc quản lý đèn đường trên các tuyến cao tốc đi qua khu dân cư thưa thớt cũng là một thách thức. Các nguồn chi phí liên quan đến việc lắp đặt đèn chiếu sáng trên đường cao tốc gồm:
1. Chi phí đầu tư ban đầu
Lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng trên một đoạn đường cao tốc không phải là một nhiệm vụ đơn giản. Điều này đòi hỏi một khoản đầu tư lớn ngay từ đầu, từ việc mua sắm các cột đèn, bóng đèn, dây điện, đến việc thi công lắp đặt. Mỗi cột đèn có thể có giá từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng, chưa kể chi phí lắp đặt và bảo trì. Khi mở rộng quy mô lên toàn tuyến cao tốc, con số này có thể trở nên khổng lồ.
Ví dụ, trong một dự án lắp đặt hệ thống chiếu sáng cho tuyến cao tốc Bắc Nam, chi phí dự tính cho việc lắp đặt toàn tuyến có thể lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Đối với nhiều quốc gia, đặc biệt là những nước đang phát triển như Việt Nam, việc đầu tư một khoản tiền lớn như vậy vào hệ thống chiếu sáng cho toàn bộ tuyến cao tốc là một gánh nặng tài chính lớn. Đây là lý do đầu tiên khiến nhiều đoạn đường cao tốc không được trang bị hệ thống chiếu sáng đầy đủ.
2. Chi phí bảo trì và vận hành
Không chỉ chi phí đầu tư ban đầu mà chi phí bảo trì và vận hành hệ thống đèn chiếu sáng cũng là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc. Mỗi năm, các cột đèn chiếu sáng cần được kiểm tra, bảo dưỡng để đảm bảo hoạt động hiệu quả. Điều này bao gồm việc thay bóng đèn, sửa chữa các lỗi kỹ thuật, và đảm bảo hệ thống dây điện hoạt động tốt.
Ngoài ra, việc vận hành hệ thống đèn chiếu sáng cũng tiêu tốn một lượng lớn điện năng. Với giá điện ngày càng tăng, chi phí vận hành này sẽ ngày càng trở thành gánh nặng cho ngân sách quốc gia hoặc ngân sách địa phương. Nếu lắp đặt hệ thống chiếu sáng trên toàn tuyến, chi phí này sẽ trở nên đáng kể, khiến nhiều cơ quan chức năng phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định.
3. Tác động đến ngân sách quốc gia và địa phương
Khi phân bổ ngân sách cho các dự án công cộng, các cơ quan chức năng cần phải xem xét kỹ lưỡng giữa các ưu tiên khác nhau. Với mức ngân sách có hạn, việc đầu tư vào hệ thống đèn chiếu sáng trên toàn tuyến cao tốc có thể dẫn đến sự thiếu hụt nguồn tài chính cho các dự án khác, như xây dựng trường học, bệnh viện, hay các cơ sở hạ tầng khác.
Việc này đặc biệt đúng đối với các quốc gia có nền kinh tế đang phát triển, nơi mà các nguồn lực tài chính bị giới hạn. Trong bối cảnh đó, việc lắp đèn chiếu sáng toàn tuyến trên đường cao tốc có thể bị coi là không cần thiết so với các nhu cầu cấp bách khác của xã hội.
Vấn Đề An Toàn Khi Lắp Đèn Đường
Việc lắp đèn đường trên cao tốc không phải lúc nào cũng đảm bảo an toàn cho người lái xe. Ánh sáng đèn đường không liên tục và không đồng đều, có thể gây ra “lỗi thị” hoặc ảo giác cho người điều khiển phương tiện ở tốc độ cao. Hơn nữa, đèn đường có thể khiến mắt người lái xe nhanh mỏi và giảm tầm nhìn trong điều kiện thiếu sáng. Theo Hiệp hội Y khoa Mỹ, việc sử dụng bóng LED sáng hơn thông thường có thể làm gia tăng các vấn đề này.
1. Ảnh hưởng của đèn chiếu sáng đến tài xế
Một trong những lý do chính khiến việc lắp đặt đèn chiếu sáng trên toàn tuyến cao tốc chưa được thực hiện rộng rãi là do những ảnh hưởng tiêu cực mà ánh sáng có thể gây ra cho tài xế. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ánh sáng mạnh có thể gây chói mắt, làm mất tập trung và giảm khả năng quan sát của tài xế. Hiệu ứng này, được gọi là “glare”, có thể dẫn đến các tai nạn giao thông nghiêm trọng.
Ví dụ, vào ban đêm, nếu một đoạn đường cao tốc được chiếu sáng quá mức, tài xế có thể bị mất phương hướng hoặc không thể nhìn rõ các đối tượng trên đường. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi tài xế lái xe với tốc độ cao, do thời gian phản ứng bị giảm đáng kể. Do đó, việc lắp đặt hệ thống chiếu sáng cần phải được tính toán cẩn thận để tránh gây ra các rủi ro không đáng có.
2. Giảm tốc độ trên các đoạn không có đèn chiếu sáng
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thiếu đèn chiếu sáng trên đường cao tốc có thể khiến tài xế giảm tốc độ, từ đó tăng cường sự cẩn trọng khi lái xe. Điều này có thể giúp giảm thiểu rủi ro tai nạn giao thông. Thực tế cho thấy, trên nhiều đoạn đường không có hệ thống chiếu sáng, tỷ lệ tai nạn lại thấp hơn so với những đoạn có đèn chiếu sáng.
Ví dụ, một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, trên các đoạn đường cao tốc không có đèn chiếu sáng, tỷ lệ tai nạn ban đêm giảm từ 12% đến 21% so với những đoạn có chiếu sáng. Điều này cho thấy rằng, việc chiếu sáng không phải lúc nào cũng là yếu tố duy nhất đảm bảo an toàn giao thông, mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như tốc độ, khả năng quan sát và ý thức của tài xế.
3. Tập trung vào các khu vực nguy hiểm hoặc có lưu lượng cao
Thay vì lắp đặt hệ thống chiếu sáng trên toàn tuyến, một số chuyên gia đề xuất việc tập trung chiếu sáng vào các khu vực nguy hiểm hoặc có lưu lượng giao thông cao. Những khu vực như giao lộ, hầm chui, cầu vượt, hoặc các đoạn đường có địa hình phức tạp thường được ưu tiên lắp đèn chiếu sáng.
Việc này giúp tiết kiệm chi phí, đồng thời vẫn đảm bảo an toàn giao thông ở những khu vực có nguy cơ tai nạn cao. Trên thực tế, nhiều quốc gia đã áp dụng mô hình này, tập trung chiếu sáng vào các điểm quan trọng thay vì lắp đặt đèn chiếu sáng trên toàn tuyến. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng và tăng cường an toàn giao thông.
Tác động môi trường
Một trong những lý do quan trọng khiến việc lắp đặt đèn chiếu sáng toàn tuyến trên đường cao tốc không được khuyến khích là tác động tiêu cực đến môi trường. Đó là:
1. Ô nhiễm ánh sáng
Ô nhiễm ánh sáng là một trong những vấn đề lớn khi lắp đặt đèn chiếu sáng trên đường cao tốc. Ánh sáng nhân tạo từ các cột đèn có thể gây rối loạn hệ sinh thái, ảnh hưởng đến động vật hoang dã sống gần các tuyến đường. Nhiều loài động vật, như chim và côn trùng, bị ảnh hưởng bởi ánh sáng nhân tạo, gây ra sự thay đổi trong hành vi và chu kỳ sinh sản của chúng.
Ngoài ra, ô nhiễm ánh sáng còn gây ra hiện tượng “skyglow”, làm giảm khả năng quan sát bầu trời đêm, ảnh hưởng đến các hoạt động quan sát thiên văn và làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên của bầu trời đêm. Đây là một trong những lý do khiến nhiều người phản đối việc lắp đặt đèn chiếu sáng trên toàn tuyến đường cao tốc.
2. Tiêu thụ năng lượng
Hệ thống đèn chiếu sáng trên toàn tuyến cao tốc tiêu tốn một lượng lớn năng lượng, góp phần vào việc tăng lượng khí thải carbon và làm gia tăng hiệu ứng nhà kính. Trong bối cảnh hiện nay, khi mà vấn đề biến đổi khí hậu đang trở thành một trong những thách thức lớn nhất của nhân loại, việc tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu phát thải khí nhà kính là vô cùng quan trọng.
Lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng trên toàn tuyến cao tốc sẽ yêu cầu một lượng lớn điện năng để vận hành. Điều này không chỉ làm tăng chi phí vận hành mà còn gây áp lực lớn lên hệ thống cung cấp năng lượng, đặc biệt là trong những thời điểm cao điểm.
3. Lợi ích của việc duy trì các khu vực không có đèn chiếu sáng
Việc không lắp đặt đèn chiếu sáng trên toàn tuyến đường cao tốc có thể mang lại nhiều lợi ích cho môi trường. Điều này giúp giảm thiểu ô nhiễm ánh sáng, bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên và giữ gìn cảnh quan thiên nhiên. Ngoài ra, việc này còn góp phần giảm tiêu thụ năng lượng, từ đó giảm thiểu phát thải khí nhà kính và giúp bảo vệ môi trường sống của chúng ta.
Trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại về tác động của con người đến môi trường, việc duy trì các khu vực không có đèn chiếu sáng có thể là một giải pháp hữu ích để bảo vệ hành tinh của chúng ta. Đây là một trong những lý do quan trọng khiến nhiều quốc gia không lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng trên toàn tuyến đường cao tốc.
Thực tiễn về việc lắp đèn cao tốc của quốc tế
Thực tế, không phải tất cả các tuyến đường cao tốc trên thế giới đều không có hệ thống đèn chiếu sáng. Việc này phụ thuộc vào chính sách của từng quốc gia, khu vực, cách quy hoạch, mức đầu tư, và lưu lượng giao thông.
1. Chính sách chiếu sáng của các nước phát triển
Ở một số quốc gia như Bỉ và Tiểu vương quốc Abu Dhabi thuộc UAE, gần như tất cả các đoạn đường cao tốc đều được chiếu sáng liên tục. Điểm chung của những quốc gia này là sự giàu có và diện tích không quá lớn.
Bên cạnh đó,nhiều quốc gia phát triển như Mỹ, Đức, Nhật Bản đã áp dụng các chính sách chiếu sáng rất nghiêm ngặt trên các tuyến đường cao tốc. Thay vì lắp đặt đèn chiếu sáng toàn tuyến, các quốc gia này tập trung vào các khu vực có nguy cơ tai nạn cao hoặc các điểm giao thông phức tạp. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn giao thông.
Ví dụ, tại Đức, chỉ những đoạn đường cao tốc gần khu đô thị hoặc những điểm giao cắt nguy hiểm mới được trang bị hệ thống chiếu sáng. Điều này giúp giảm thiểu ô nhiễm ánh sáng và bảo vệ môi trường, đồng thời vẫn đảm bảo an toàn giao thông.
Đôi khi, việc không có đèn trên đường cao tốc chỉ đơn giản là do không có ai thực hiện việc bảo trì. Kênh CBS của Mỹ đã từng báo cáo rằng xa lộ Interstate 93 đã chìm trong bóng tối trong thời gian dài mà không được sửa chữa, dù có nhiều ý kiến phàn nàn.
Tại Anh, Cơ quan Đường cao tốc đã thừa nhận việc giảm bớt số lượng đèn đường trong những năm gần đây, nhưng họ khẳng định rằng những khu vực không có đèn vẫn được coi là an toàn. Họ đã tiến hành thử nghiệm và nhận thấy rằng việc cắt giảm đèn không làm tăng mức độ nguy hiểm trên các tuyến đường này.
2. So sánh với các nước đang phát triển
Trong khi các nước phát triển đã áp dụng các chính sách chiếu sáng tiết kiệm và bền vững, nhiều nước đang phát triển vẫn đang đối mặt với các thách thức trong việc quản lý hệ thống chiếu sáng trên các tuyến đường cao tốc. Do hạn chế về nguồn lực tài chính và công nghệ, việc lắp đặt hệ thống chiếu sáng toàn tuyến ở các quốc gia này thường gặp nhiều khó khăn.
Tuy nhiên, nhiều quốc gia đang phát triển cũng đã bắt đầu nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tiết kiệm năng lượng. Do đó, các chính sách chiếu sáng hiện nay đang dần chuyển hướng sang việc tập trung chiếu sáng vào các điểm nguy hiểm thay vì lắp đặt toàn tuyến.
Kết luận
Việc không lắp đèn chiếu sáng toàn tuyến trên đường cao tốc không chỉ là một quyết định xuất phát từ giới hạn ngân sách hay chi phí đầu tư mà còn là kết quả của sự cân nhắc kỹ lưỡng về nhiều yếu tố khác nhau. Từ tác động tiêu cực của ô nhiễm ánh sáng đến môi trường, chi phí bảo trì cao, cho đến việc đảm bảo an toàn giao thông bằng cách tập trung chiếu sáng ở các khu vực cần thiết, tất cả đều cho thấy rằng việc chiếu sáng toàn tuyến không phải lúc nào cũng là giải pháp tối ưu. Trong bối cảnh này, các quốc gia cần tiếp tục đánh giá và áp dụng những chiến lược chiếu sáng hợp lý, vừa đáp ứng nhu cầu an toàn giao thông, vừa bảo vệ môi trường và tiết kiệm nguồn lực. Việc lựa chọn không lắp đèn chiếu sáng toàn tuyến trên đường cao tốc có thể là một quyết định hợp lý và cần thiết trong hành trình phát triển hạ tầng bền vững.
Địa chỉ: 26 Đại Mỗ, Q Nam Từ Liêm, Hà Nội. Hotline 1: 0393.392.666 – Zalo 039.33.92.666 Email: hkd.hoanggiavn@gmail.com